Urząd Miejski w Kluczborku

www.dzierzoniow.pl

Pierwsze pisane ślady o Dzierżoniowie pochodzą z lat 50-tych XIII w. Na początku swych dziejów Dzierżoniów podporządkowany był książętom wrocławskim, by wreszcie stać się jednym z czołowych ośrodków Księstwa Świdnicko-Jaworskiego. Stworzony w tym okresie układ urbanistyczny, z obszernym rynkiem, ratuszem oraz drogami wychodzącymi ze środków każdej pierzei widoczny jest do dziś. W 1526 roku Królestwo Czeskie, z nim Dzierżoniów, przechodzi pod panowanie Habsburgów. W wieku XVI następuje rozwój handlu i rzemiosła oraz produkcja płótna i innych tkanin. Druga połowa tegoż stulecia oraz początek wieku XVII nazywane są nawet niekiedy „złotym wiekiem” miasta. W czasie panowania pruskiego Dzierżoniów zapisuje się na kartach europejskiej historii. W 1790 roku w Dzierżoniowie goszczą dyplomaci Prus, Austrii, Holandii, Anglii i Rzeczpospolitej.
W trakcie drugiego spotkania w 1813 roku pojawiają się na ziemi dzierżoniowskiej koronowane głowy: król pruski Fryderyk Wilhelm III oraz car Aleksander I. W 1800 roku Dzierżoniów odwiedza też John Quincy Adams – poseł Stanów Zjednoczonych, późniejszy szósty prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

(Mapa z 27 lipca 1790 r. znaleziona w kuli remontowanego ratusza w Dzierżoniowie w maju 1987r. Po lewej stronie dwie panoramy: górna przedstawia miasto na tle Gór Sowich a dolna na tle masywu Ślęży. Dnia 27 lipca 1790 r. (jak podaje Marek Staffa w Słowniku Geografii Turystycznej Sudetów tom 20) w Dzierżoniowie spotkali się przedstawiciele Prus i Austrii w sprawie zakończenia przez tę drugą wojny tureckiej i zawarciu porozumienia między sobą na wypadek wojny. Porozumienie stało się znane jako " konwencja reichenbaska". Mapa prawdopodobnie miała służyć jako przewodnik po mieście dla zaproszonych gości. Chyba, że ktoś zna dobrze j. niemiecki i odczyta, co pisze w górnej ramce tego planu. Oryginalny rozmiar 33x19 cm.)

Wiek XIX – miasto wraz z regionem staje się centrum śląskiej produkcji włókienniczej.
W połowie wieku w wyniku kryzysu w tej branży u wrót miasta dochodzi do ostrych wystąpień robotników, które zapisano w historii, jako Bunt Tkaczy Śląskich. Czerwcowe wydarzenia 1848 roku uwiecznione zostają później w dramacie noblisty Gerharda Hauptmanna.
 

W XIX stuleciu miasto dokonuje szeregu inwestycji komunalnych, powstaje wiele obiektów użyteczności publicznej i budynków prywatnych. W 1855 roku dociera tu linia kolejowa ze Świdnicy, a na przełomie XIX i XX wieku powstaje lokalna kolej sowiogórska łącząca Dzierżoniów z pobliskimi miastami. Na początku XX wieku Dzierżoniów jest szóstym, co do wielkości miastem na Śląsku, dzięki włączeniu w jego granice miejscowości
o nazwie Ernsdorf (obecnie Dzierżoniów Dolny).

Wiek ten to także dwie wojny światowe. W 1945 roku Dzierżoniów znajduje się na tzw. ziemiach odzyskanych włączonych do państwa polskiego. Rozwija się przemysł włókienniczy i elektromechaniczny, a Zakłady Radiowe „Diora” słyną ze swoich wyrobów, zarówno w kraju jak i za granicą. W wyniku zmian administracyjnych w 1975 roku Dzierżoniów wchodzi w skład województwa wałbrzyskiego.

W 1989 roku zmiany ustrojowe prowadzą do powołania samorządu gminnego dysponującego samodzielnością prawną. Przemiany gospodarcze lat 90-tch powodują upadek dużych przedsiębiorstw. Obecnie w strukturze przemysłowej miasta dominują przedsiębiorstwa małe i średnie. Za Program Kompleksowej Rewitalizacji Starego Miasta Dzierżoniów otrzymał tytuł „Miasto 2000”. Miasto to także pięknie oświetlone ulice, osiedla, parki i skwery.
W 1999 roku Dzierżoniów znalazł się na trzeciej pozycji wśród najlepiej oświetlonych gmin w Polsce. W dziedzinie oświaty urząd realizuje program Samorządowej Szkoły Środowiskowej obejmujący m.in. dofinansowanie zająć pozalekcyjnych, nagrody i stypendia dla najlepszych uczniów.

Kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego miasta ma istnienie od 1997 roku podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK. Stwarza ona korzystne i atrakcyjne warunki dla inwestorów. Małym i średnim firmom proponuje się pakiet ulg i preferencji dla przedsięwzięć gospodarczych. Poza tym w mieście opracowano i wdraża się w życie Wieloletni Plan Inwestycyjny, będący doskonałym narzędziem przy aplikowaniu po środki unijne.

W rankingu „Profesjonalna Gmina Przyjazna Inwestorom” Dzierżoniów dwukrotnie otrzymał najwyższe wyróżnienia, a w 2003 roku otrzymał tytuł „Gmina Fair Play–Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji”.

Atutem miasta i niewątpliwie najważniejszym jego osiągnięciem jest uzyskanie przez Urząd Miasta w Dzierżoniowie w 1999 roku, jako pierwsza w Polsce jednostka administracji publicznej, Certyfikatu Systemu Zarządzania Jakością PN-ISO 9002:1996 oraz w 2003 roku – PN-ISO 9001:2001. W 2004 roku Urząd Miasta zostaje wyróżniony kolejnymi nagrodami: „Lider Zarządzania w Samorządzie Gminnym” a także Europejską Nagrodą Jakości EFQM. 

ATRAKCJE DLA ZWIEDZAJĄCYCH

Wieża z tarasem widokowym

Całoroczną ofertą turystyczną jest średniowieczna wieża ratuszowa zbudowana na planie kwadratu, do której wnętrza prowadzą dwa wejścia ozdobione ostrołukowymi ceglanymi portalami. Na początku XVII wieku dzięki bogatemu cechowi tkackiemu uzyskała piękną balustradę z herbem miasta i godłem Habsburgów. W posadzkę wmurowana jest zagadkowa płyta astrologiczna o nieznanym datowaniu. Na wieży od południowej strony (poniżej tarczy zegarowej) znajduje się kopia zaginionej w latach 80. postaci z bębenkiem, upamiętniająca legendarnego dobosza ratującego miasto z opresji podczas oblężenia przez wojska szwedzkie. Przez cały rok z galerii wieży można podziwiać panoramę Kotliny Dzierżoniowskiej, na którą już dzisiaj zapraszamy mieszkańców i turystów.

Wchodząc na wieżę ratuszową można zobaczyć mechanizm zabytkowego zegara, wskazującego czas mieszkańcom Dzierżoniowa już od kilku wieków. Przy starym mechanizmie zamontowano panel, dzięki któremu można poznać ciekawą historię zegara dzierżoniowskiego, wybierając jeden z czterech języków (polski, angielski, niemiecki lub czeski). Mechanizm zegara na wieży w Dzierżoniowie wyprodukowano i zamontowano w 1882 r. Od tego czasu był on wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. W sumie pracował nieprzerwanie ponad 100 lat. Tarcze zegarowe mają średnicę blisko 2 metrów, a wskazówka minutowa – niemal metr. Zegar zbudowany jest w klasycznym układzie z wahadłem, napęd uzyskiwano z energii kinetycznej dwóch obciążników. Pierwotnie nakręcano za pomocą korby, co wymagało codziennej opieki. Ze względu na brak specjalistów oraz bardzo wysokie koszty związane z utrzymaniem pracy mechanizmu w 1997 roku podjęto decyzje o jego zatrzymaniu. Od tamtego czasu wskazówki sterowane są elektronicznie. Zabytkowy mechanizm jest wyłączony i okresowo konserwowany.

Mennica Miejska

Kolejną atrakcją znajdującą się w dolnej części wieży dzierżoniowskiego Ratusza jest warsztat menniczy, który jest rekonstrukcją XIV - wiecznej Mennicy Miejskiej. W nowo powstałym warsztacie menniczym bite są monety okolicznościowe i kopie numizmatów oraz organizowane pokazy mennicze, które polegają na udziale zwiedzających w procesie produkcji monet kruszcowych. W mennicy można samodzielnie wybić specjalnie przygotowaną monetę okolicznościową a także kopię monety dzierżoniowskiej, emitowanej w 1352 roku.

Trakt Smoka

Dzierżoniów jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych miast Dolnego Śląska. Zachęcamy do spaceru Dzierżoniowskim Traktem Smoka i odwiedzenia najważniejszych miejsc
w mieście Dzierżoniów. Trasę można pokonać samodzielnie, gdyż oznakowana jest charakterystycznym wizerunkiem smoka.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki zobaczymy:

• Ratusz i wieżę
• figurę Św. Jana Nepomucena
• kamienicę Kellnera w Rynku
• kościół p.w. Niepokalanego Poczęcie NMP
• budynek II LO
• kościół p.w. Maryi Matki Kościoła
• kościół Św. Trójcy
• kino Zbyszek
• plac Konstytucji 3 Maja
• wieżę ciśnień
• mury obronne
• synagogę
• budynek OPS
• dom pastora Tiede
• kościół Św. Jerzego
• budynek plebanii
• budynek I LO
• pomnik przyrody
• kaplicę grobową Sadebecków
• teren  
• budynek muzeum po Zakładach Radiowych   Diora